Ülkemizde hastanelerde en çok başvurulan bölüm olan Acil Servislerde görev yapan Acil tıp uzmanlarının tanınmaması ve gereken değerin verilmemesi üzerine Acil Tıp Uzmanları Dernek Başkanı Doç Dr. Başar Cander ile konuştuk.Esra Öz: Derneğiniz hakkında kısaca bilgi verir misiniz?
Doç Dr. Başar Cander: Acil Tıp Uzmanları Derneği 1999 yılında Bursa’da ülkemizde acil tıp uzmanlık dalının kurucusu olan John Fowler başkanlığında bir ekip tarafından kuruldu.Ülkemiz acil tıp uzmanlığıyla 1993 yılında tanışmış ve 1994 ten itibaren acil tıp uzmanlık eğitim programları 2-3 üniversitemizde başlamıştı.İlk acil tıp uzmanları 1998 yılının sonunda eğitimini tamamladı.Bunun hemen akabinde 1999 yılında uzmanlık derneği kurulmuş oldu.Derneğimiz için bu yıl özel bir yıl 10. yılımızı kutluyoruz. 2006 yılında genel kurulda alınan karar sonucunda dernek merkezimiz Ankara’ya taşınmış bulunuyor
E.Ö.: Ne gibi faaliyetleriniz var? Derneğinize kimler üye olabiliyor? Şu anki üye sayınız nedir?
B.C.:Branşımız Türkiye’de en genç branştır ama aynı zamanda en çok ihtiyaç duyulan branştır.Dernek olarak bir taraftan acil tıp dalının yeni olmasından kaynaklanan çeşitli sorunlarla uğraşırken bir taraftan da her derneğin yaptığı eğitim çalışmaları,kurslar, kongreler gibi aktivasyonları gerçekleştiriyoruz.Acil tıp sistemlerinin iyileştirilmesi günümüzde en önemli gelişmişlik kriterlerinden biridir.Bu yüzden Sağlık Bakanlığıyla ortak olarak sistemin yeniden nasıl kurulacağını ve ileriye dönük planlamaların nasıl yapılacağını belirlemeye çalışıyoruz.Acil Tıp çalışmalarının özlük haklarının iyileştirilmesi de acil tıp hizmet kalitesinin artmasında en önemli faktörlerden biridir.Bu yüzden bu konuda da çalışmalar yapmaktayız.Her yıl ulusal kongre ve en az 2 bölgesel sempozyum düzenliyoruz.Bu çalışmalarda hem acil tıp çalışanlarını bir araya getiriyor, hem de alanımızdaki son gelişmeleri içeren derslerle bilimsel eğitime katkıda bulunmaya çalışıyoruz.Çeşitli kurslarımız var.Türk Kardiyoloji Derneğiyle ortak düzenlediğimiz İleri Kardiyak Yaşam Desteği Kursları var.Bu aslında bütün branşlara hitap eden bir kurs.Temel ultrasound kurslarımız var acil durumlar için.Bunun dışında ilk yardım kursları düzenliyoruz. Camiamızla ilgili bilimsel çalışmaların yayınlandığı Akademik Acil Tıp Dergisi var.Yılda 4 defa düzenli olarak yayınlanıyor.Kitap çalışmalarımız var Dernek üyelerimiz acil konularda eksik olan Türkçe kaynak kitaplar üzerinde çalışmalar yapıyorlar. Ayrıca derneğimiz EUSEM(Avrupa Acil Tıp Derneği) üyesidir. Hatta süreç olarak biz onlardan öndeyiz. Onlarla da ortak çalışmalarımız var. Avrupa Acil Tıp Eğitim müfredatının hazırlanmasında önemli görevler aldık ve hazırlayanlar arasında yer aldık. 2012 Avrupa Acil Tıp Kongresinin ülkemizde yapılması konusunda da ben bizzat söz aldım Ülkemizdeki uzmanların çoğu derneğimize üye 300 civarında acil tıp uzmanı var Bunların 250 den fazlası derneğimize üye. Ayrıca fahri üyelerimiz var Araştırma görevlileri fahri üye olabiliyor.300 civarında da fahri üyemiz var. Uzmanlık derneği olduğumuz için sadece uzmanlar asil üye olabiliyor. Sadece Acil tıp uzmanları üye olabiliyor
E.Ö.: Derneğinizin yeterlik kurulu ve yeterlik sınavı var mı? Yapılan sınavlar hakkında bilgi verir misiniz
B.C.:Yeterlilik kurulumuz var ve bu ay içinde genel kurulda tekrar seçim yapılarak yenilendi.Bazı ön sınav çalışmaları yaptık. Şu an yeterlilik sınavı için hazır durumdayız.
E.Ö.: Branşınızı ve derneğinizi, dünya ile değerlendirdiğinizde nerede görüyorsunuz?
B.C.:Acil tıp uzmanlığı tüm dünyada en çok ihtiyaç duyulan aynı zamanda en yeni branşlardan biridir.İlk olarak ABD de yaklaşık 40 yıl önce başlamıştır ve o günden itibaren hızla gelişmiş, ve en popüler branşlardan biri olmuştur.Bu gelişmede çeşitli faktörler rol almıştır.Bunlardan en önemlisi özlük haklarının daha iyi olmasıdır.Acil tıp uzmanlığının ABD de kazandığı başarılar Avrupa dışı ülkelerde de bu branşın oluşmasına yol açmıştır.Ülkemizde de1993’te ayrı bir branş olarak belirlenmiştir.Daha sonraki yıllarda yakın geçmişte Avrupa ülkeleri de acil tıp uzmanlığına zorunlu bir geçiş sağlamaya başlamışlardır.Acil servis hizmetlerinin önemi anlaşıldıkça ve insanların beklentileri arttıkça acil servis hizmetlerinin bu konuda uzmanlaşmış kişiler tarafından verilmesi kaçınılmaz bir olgu haline gelmiş ve tüm dünya ülkelerinde de hızla yayılmaya başlamıştır.Ülkem,iz bu konuda göreceli olarak erken yol almaya başlamışsa da istenilen düzeyde bir gelişme ve yaygınlaşma sağlanamamıştır.Çeşitli faktörler bu durumda etkin olmuştur.Acil tıp uzmanlığı çalışma koşulları en zor olan daldır.Zamanla yarış ve hata payının olmaması gerekliliği kadar tüm branş vakalarında da bilgili olmak ,çabuk karar verebilmek, gibi meziyetler çalışma hayatı boyunca gereklilik göstermektedir.Böyle zor ve meşakkatli bir işin başarılı şekilde ve arzulanarak yapılması için çaşitli ayrıcalıkların olması gerekmektedir.Ancak acil tıp uzmanları için ülkemizde böyle bir ayrıcalık olmadığı gibi yeni bir branşın kabullenmesi zorlukları da buna eklenmektedir.Bu yüzden acil tıp uzmanlığı istenilen düzeyde tercih edilen seviyeye ulaşamamıştır.Bu durum bu sistemde başarıyı engelleyen ve yavaşlatan bir faktör olmuştur.Derneğimiz bu konuda sürekli olarak iyileştirme önerileri, planlama yapmakta ve Sağlık Bakanlığı yetkilileriyle bu konuları paylaşmaktadır. Bunun dışında da EUSEM’le aktif bir çalışma ve işbirliği içindedir.Dolayısıyla dernek çalışmaları istenilen düzeylerde ancak belirlenen sağlık politikaları istenilen düzeyde değildir.Acil servise başvuran ve çok kritik durumda olan hastaların bakım kalitesinin geliştirilmesi tamamen branşımızın teşvik edilmesine bağlıdır.
E.Ö.: Dernek başkanlığınız süresince hedefleriniz nelerdir?
B.C.:Daha önce belirttiğim gibi ülkemizde acil servise başvuran hasta sayısı rekor düzeydedir.Bir ülkede gelişmişliğin en önemli göstergesi zaman içinde bu zor dönemde verilen sağlık hizmetinin kalitesiyle ölçülecektir. BU yüzden bu hizmetlerin iyileştirilmesine yönelik çalışmalar öncelikli hedefimiz olmaktadır.Bu konuda Sağlık Bakanlığıyla işbirliği sonu8cunda önemli mesafeler kaydettik. Ancak bu hizmet kalitesinin artışı için acil tıp uzmanlığının en çok istenen en çok tercih edilen bir branş olması gerekmektedir. Bunun için özlük haklarının olabildiğince düzeltilmesi gerekmektedir. Bu yüzden özlük haklarımızın iyileştirilmesi yine öncelikli hedeflerimiz arasında yer almaktadır.Acil tıp uzmanlarının planlı bir şekilde görevlendirilmesi de eğitim kalitesinde artışa neden olacaktır.Bu yüzden az sayıda uzmanın en çok verimli olarak bölgelerde hizmet vermesi sağlamak için çalışmalar yapmaktayız.Çok geniş bir çalışma alanına sahip olan derneğimizin bütün çalışmalarının tüm üyelerin katılımıyla ve ortak çalışmalarla yürütülmesini hedefliyoruz.Bunun dışında yurt dışı özellikle Avrupa Acil Tıp camiasının bir parçası olarak Avrupa’daki acil tıp yapılanmasında yer almak ta önemli bir hedefimiz.
E.Ö.: Branşınızda yapılması gerekenler nelerdir
B.C.:Bir çok uzman doktor hala acil tıp uzmanının ne yaptığını sormaktadır.Dolayısıyla bu konuda da ülkemizde sağlık camiasında bir bilinç oluşturmalıyız. Bu bilinci halka da yaymalı acil servise başvuran hastalar acil tıp uzmanı tarafından değerlendirilmeyi istemelidir. Acil tıp çalışanlarının karşılaştığı sorunları çözmeye gayret göstermeliyiz.
E.Ö.: Özellikle branşınızla ilgili bir beklentiniz var mı?
B.C.:En önemli beklentim bu branşın öneminin kavranarak bütün ülkeye yaygınlaşmış olmasıdır.Bu şekilde acil servislerde profesyonel bir yaklaşımla hataların en aza indirgenmesidir.Acil tıp uzmanlığının önemini iyice anlaşılacağı ve hakkının verileceği günleri özlemle bekliyoruz
E.Ö.: Branşınızın uzmanlık süresi ve içeriği sizce yeterli mi, yan dal hakkında ne düşünüyorsunuz?
B.C.:Şu anda uzmanlık süresi 5 yıl ve daha fazla bir süre zaten öngörülmüyor.Bu süre yeterli ancak şunu unutmamak gerekir ki her branşta eğitim ömür boyu olmalı ancak bu bizim branşta çok daha fazla belirgin hale gelmektedir.Ülkemizde 15 yıllık bir geçmişimiz var içeriği çoğunlukla yeterli olmakla birlikte bu branşın doğan ihtiyaçlardan dolayı her gün geliştiği görülmektedir. ABD Kanada gibi ülkelerde yan dal programları oturmuştur.Yakın gelecekte biz de de bunlara uygun yan dalların olacağını umut ediyoruz. Toksikoloji,travma, kritik bakım , acil pediatri gibi yandalar mevcut.Ülkemizde de özellikle acil pediatrinin bir an önce yan dal olması öncelikli ihtiyaç.Ancak diğer yan dalların da olması gerekiyor
E.Ö.:Branşınızın tercih edilme oranı nedir?
B.C.:Maalesef ülkemizde acil tıp uzmanlığının tercih edilme oranı istenenin çok altında kalmaktadır.İdealist az sayıda insan dışında genelde çok tercih edilmemekte bu da gerek ekonomik şartların diğer branşlara göre iyi olmaması gerekse çalışma şartlarını ve stresin çok yüksek olmasından kaynaklanıyor.Zaten ülkemizde en büyük sorun bu ve bu her şeyi açıklıyor
E.Ö.:TUS sınavı hakkında ne düşünüyorsunuz? Uzmanlık eğitimi alabilmek için sizce nasıl bir yöntem olmalı?
B.C.:TUS sınavı objektif ve merkezi sistem olması nedeniyle önceki uygulamalardan daha iyidir.Ancak bu konuda farklı bir sistem oluşturmalıyız.Herkesin uzman olabilmesinin önünü açmalıyız.Bunun için herkese 3 yıl pratisyen hekimlik yaptıktan sonra uzmanlık hakkı tanıyan bir sistem bu sorunu çözer.Bu şekilde pratisyen hekim ihtiyacı 3 yıllık çalışmayla çözümlenir.Sonra da herkese uzmanlık hakkı sağlanır.Çünkü eğitimin önüne engel konulmamalı
E.Ö.:Branşınızda özellikle üzerinde durulması gereken bir konu var mı?
B.C.:Bu branş yüzyılın eşsiz branşıdır ve hak ettiği yere gelmesi için gereken bütün özendirmeler yapılmalıdır
E.Ö.:Derneklere örnek teşkil edecek çalışmalarınız nelerdir?
B.C.:Tüm halka yönelik yaptığımız eğitim çalışmalarıyla birlikte sağlık camiasına verdiğimiz İleri Kardiyak Yaşam Desteği Kursları insan hayatına verilen en önemli katkı.Bu yüzden İKYD kuslarını çok önemsiyorum
Yorumlar