Her gün çeşitli medya organlarından sağlık haberleri
okuyorsunuz. Peki dikkatinizi celbeden bu haberlerin içerikleri ne kadar doğru?
Bu soruyu hiç sordunuz mu? 'Sağlık Haberlerine Farklı' bakış isimli kitabın
yazarı Esra Öz, sizi okuduklarınızı sorgulamaya itiyor.
Bilgi çağında bilgi kirliliğinin en çok arttığı dönemdeyiz.
Sağlık konusu da 7’den 70’e tüm insanların buluşma noktası olarak yanlış
bilgilere, uzman olmayan kimliklerin sömürüsüne çok açık bir alan. Sosyal
medyadan, radyodan, televizyondan, gazetelerden edinilen bu bilgilerin
‘sağlıklı’ olup olmadığını sorgulayan bir toplum haline gelmek için sağlık
okuryazarlığı hakkında farkındalık oluşturulması gerekiyor. Kokuyla Keşfet ve
Sağlık Haberlerine Farklı Bakış kitaplarının yazarı Esra Öz, konunun önemine
değinerek, okuyuculara ışık tuttu.
Öz, sağlık haberciliğinin sağlıklı bir toplum ve gelecek
açısından önemli bir unsur olduğunu belirterek, “Gazeteciler haberlerini
kurgularken akıllarındaki ilk mesaj, işledikleri konunun haber değeri
taşımasıdır. Bunda da insanların tepkilerini harekete geçirmeyi hedeflerler.
Acı, korku ya da umut dolu bir haber olmalıdır ki, öncelikle haber müdürünün
onayını alıp, yayınlanabilmesini sağlayabilsin. Ardından da okunma ya da
izlenme rekorları kırıp, sosyal medyada gündemi değiştirebilsin. Bunlar
medyanın arka bahçesi olduğu için herkes bilmeyebilir, ancak olayları ele
alırken algılarımızla oynanmasına engel olmak adına bu işin arkasındaki mantığı
iyi anlamakta fayda var. “Gözümle gördüm, daha ne olsun” diyenlere, bilimin
vereceği cevaplar bizleri çok şaşırtabilir. Henri-Louis Bergson'un dediği gibi;
gözler, sadece zihnin kavramaya hazır olduğu şeyleri görür.” dedi.
GÖRMEK VE
BAKMAK-OKUMAK VE SORGULAMAK
Görsel algı ve haberler konusunda Öz şunları söyledi:
“Daniel Simons ve Daniel Levin ise, dünyayı ne kadar doğru olarak
algıladığımızla ilgili çok farklı çalışmalar yapıyor. Çalışmalarından bir
tanesi şöyle: İçinde tek bir oyuncunun yer aldığı bir kısa film izlediğinizi düşünün.
Adam omlet yapıyor. O pişirmeyi sürdürürken kamera aniden başka bir açıdan
çekmeye başlıyor. Yeni sahnede oyuncu farklı biri olsaydı, fark eder miydiniz?
Gözlemcilerin üçte ikisi fark etmiyor. İşte buna “Değişim Körlüğü” deniyor.
Dikkatli bakmamız olayları nasıl yorumladığımızla alakalı. David Eagleman'ın
dediği gibi “Görmek, bakmaktan fazlasını gerektirir.” Bakabiliriz, ancak
olayları net şekilde görmeyebiliriz. İşte bu nedenle haberleri daha farklı bir
düşünce ile incelemek gerekiyor. Size sunulan kadarını öğrendiğiniz olayların
arkasında aslında olanlar, anlatıldığı gibi mi?”
Bilimsel çalışmaların Türkiye’de yaygınlaştırılması
gerektiğinin altını çizen Öz, medyanın da bilim dünyası hakkında daha fazla
haber yayınlaması gerektiğine dikkat çekti.
HABERCİNİN GÖREVİ
NEDİR?
Medyanın artık insanların hayatını yönlendiren bir sistem
haline geldiğini vurgulayan Öz, şunları söyledi: “Çünkü medya aslında sizin
hayatınızı yönlendiriyor, düşüncelerinizi, yaşama şeklinizi, alışverişinizi,
insanlarla iletişiminizi kısaca siz farkında olmadan sizi yönetiyor. Bu nedenle
medya ile iletişiminizde mutlaka bir süzgeç kullanmak, kendi kararlarınızı
almanızda size yardımcı olacaktır. Gazetecilerin bakış açısı ile hayata bakmak
aslında farklılıkların farkına varmayı sağlıyor. Bu anlamda da haberler aslında
hayatımıza ışık tutuyor. Bunu çok kolay bir şekilde elektrik devre sistemi ile
anlatabilirim. Bilim insanı ve sağlık çalışanı bilgi kaynağı olarak elektrik
devresinin “pil” görevini görür. Çünkü, yakıta ihtiyaç vardır ve yakıt için
bilgi gerekir. Gelen bilgi “anahtar görevi” gören gazetecinin sayesinde habere
dönüşür ve “lamba” yanar. Lambanın ışığı ile etraf aydınlanır. Aslında medya
tam olarak bunu yapar, bilgi ile dünyayı aydınlatır. Mustafa Kemal Atatürk ‘ün
bu konudaki sözü de kulaklarda çınlar: “Gazeteciler, gördüklerini,
düşündüklerini, bildiklerini samimiyetle yazmalıdır.” Sağlık Haberlerine Farklı
Bakış kitabının yazarı Öz, sağlık okuryazarlığı alanında halka ve sağlık
profesyonellerine eğitimler veriyor.
http://www.ntv.com.tr/saglik/saglik-haberleri-saglikli-bilgiler-veriyor-mu,CzVTnkH1iEGmukJldOJdqA
http://www.haberturk.com/yerel-haberler/haber/49403218-saglik-editoru-oz-bilim-dunyasindan-haberler-daha-cok-yapilmali
http://www.iha.com.tr/izmir-haberleri/saglik-editoru-oz-bilim-dunyasindan-haberler-daha-cok-yapilmali-izmir-1550474/
Yorumlar