Herkesin bir hikayesi vardır hayatta ve insanlar hikayelerden ilham alırlar. İşte bu hikayeler bazen hayatımızı öyle değiştirir ki, bir bakmışız hayatımızın merkezine oturuvermiş.
TEDX Bahçeşehir University konuşmamda neden Sherlock Holmes kurgusu üzerinden gittiğim birkaç kez soruldu. Cevaba hazırsanız kemerlerinizi bağlayın zamanda yolculuk yapacağız.
Sherlock Holmes’un yazarı Sir Arthur Conan Doyle’un Edinburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun olduğu 1881 yılına gidiyoruz.
Mezun olduktan sonra bir gemide göz doktoru olarak çalışan Doyle, daha sonra Plymouth kentinde kendi muayenehanesini açtı. Ancak hasta gelmeyince öykü ve hikayeler yazmaya başladı.
Doyle, efsane karakteri Sherlock Holmes’u oluştururken üniversitesindeki profesörlerinden Dr. Joseph Bell’den esinlendi. Bunun nedeni Dr. Bell’in dahiyane akıl yürütme becerisiydi. Hastalıkları teşhis ederken kullandığı yöntemler, bir dedektifin kullanabileceklerine oldukça yakındı.
Profesör Bell, insanları öyle incelerdi ki, bir hastanın hikayesini bilmeden hem hastalığı hem geçmişiyle ilgili tespitlerde bulunabilirdi.
Doyle de hikayelerinde bir davanın sonundan başına bir yol çizmekle ünlü bir yazardı ve "Holmes yöntemi" adını verdiği metotla kendisi de cinayetleri çözmeye çalışıyordu. Hatta Oscar Slater davasını bu şekilde çözmüştü.
En Ünlü Dedektif
Arthur Conan Doyle, ilk Sherlock Holmes kitabı olan Kızıl İpucu’nu 1886’da yazdı. Pipo, avcı şapkası, büyüteç, pelerinli pardösüsü ile tanınan Sherlock Holmes’un evi İngiltere’de Baker Sokak 221B‘deydi. Çok dikkatli bir iz sürücü olan Holmes, el yazılarının kişiye özgü olduğunu biliyordu. Ayak izlerinde de uzmandı. İyi bir dövüşçüydü. Boks ve eskrim eğitimi almıştı. Bazen adaleti kendi sağlamayı seçerdi. Pek duygusal değildi. Ayrıca kâğıt, mürekkep, mühür ve pulların ayırıcı özelliklerini tanıyordu. Çok güzel keman çalıyor; operaya, baleye gidiyordu.
Holmes, “İmkânsızları elediğinde elinde kalan ne kadar mümkün değil gibi gözükse de gerçek olmak zorundadır!” düşüncesini savunuyordu.
Fazlasıyla pozitivistti. Neden-sonuç ilişkilerini mükemmel yorumlar ve bilimsel delillere dayalı sonuçlar çıkarırdı. Aynı renk mürekkeple yazılanların, farklı zamanlarda kaleme alındığını saptamak veya bir harfin biçimine bakarak yazanın milliyetini saptamak onun için çok kolaydı.
Sherlock Holmes bilimsel verileri analiz ederek cinayetleri rasyonel bakış açısı ile çözüyordu.
Çıkarım Bilimi
Sherlock Holmes’un kullandığı “Tümdengelim” yönteminde, sorduğu soruların cevaplarının birbiriyle tutarlı bir bütün oluşturmasına dikkat eder; bunun yanı sıra kendi kendine yaptığı laboratuvar araştırmaları sonucunda elde ettiği bilgileri tekil olaylara uygular ve sonuca ulaşırdı. Elindeki ipuçlarından anlamlı bir bütüne ulaşmaya çalışırdı. “Tümdengelim” yöntemini ayrıca ele almayı planlıyorum.
Kitap ve Çizgi Roman
“Sherlock Holmes El Kitabı” isimli kitabı okuduğunuzda anlattığım birçok bilginin detayına ulaşabilirsiniz. Dörtlerin İmzası, Kızıl Dosya ve Korku Vadisi isimli çizgi romanları okumanızı tavsiye ederim. Bakış açınız ve olayları ele alış biçiniz değiştirecektir.
Filmler ve Diziler
Sherlock Holmes sadece kitap değil aynı zamanda dizi ve filmlerde de hayatımıza girdi. Elemantry ve Sherlock dizileri kesin şekilde ele alırken, Dr. House dizisinin esin kaynağı olmuştu. Bir başka dedektif Monk da bunlardan biriydi.
200 filmle rekor kıran Holmes, sinemaya defalarca uyarlandı veya esin kaynağı oldu. Sherlock Holmes, filmlerde en çok canlandırılan karakter olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. Yaklaşık 75 oyuncu tarafından 200’ün üzerinde filmde canlandırıldı.
Belgesel ve Müze
Sherlock Holmes ile ilgili birçok belgesel çekilirken onlardan biri de “Kentler ve Gölgeler”di. Edinburgh - Sir Arthur Conan Doyle ismiyle yayınlanan belgesel izlemeye değer nitelikte. Hem Doyle hem de Holmes hakkında bilgiler edinirken, Edinburgh sokaklarında keyifli bir gezi imkanı sunuyor.
Belgeseli çekilen Holmes, romanda Baker Sokak 221 B adresinde oturuyor. Londra'da bulunan Sherlock Holmes Müzesi çok büyük bir üne sahip. Ayrıca Edinburgh’ta bulunan Cerrahlar Birliği Müzesi ( The Royal College of Surgeons)’nde bir katı Sherlock Holmes’un anısına ayrılmış. Burada Arthur Conan Doyle ve Dr. Joseph Bell arasındaki yazışmalar ve kullandıkları eşyalar sergileniyor. Hatta Doyle, Bell’e yazdığı bir mektupta şöyle söylüyor: “Eğer siz olmasaydınız, Sherlock Holmes karakteri olmazdı.”
Sizler de Sağlığın Dedektifi Olmak İster misiniz?
Gerçek Sherlock Holmes’un, Dr. Bell olduğu birçok kaynakta karşımıza çıkıyor. Arthur Conan Doyle’un öğretmeninden fazlasıyla etkilendiği 1892 tarihli bir mektupta şu satırlarla daha da belirginleşiyor: “Holmes’un analitik çalışmasının, sizin hasta servislerinde yaptıklarınızın abartılmadan aktarılması olduğunu düşünüyorum. Öğrettiğinizi duyduğum çatışma, sonuç çıkarma ve inceleme yöntemlerinin çevresinde, işleri gittiği yere kadar – bazen daha da fazla – zorlamaya çalışan bir adam bina etmeye çalıştım.”
Sağlık alanında özellikle Sherlock Holmes gibi, “Çıkarım Bilimi”ni uygulamakta fayda var. Bu şekilde gerçekleri öğrenip daha sağlıklı ve mutlu yaşamak mümkün.
Yorumlar