Wisconsin Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Psikiyatri Profesörü James Jefferson bilimsel bir toplantıya katılarak “Majör Depresyon” ile ilgili bilgi verdi.Majör Depresyon ile ilgili bilgiler veren Prof. Dr. Jefferson, majör depresyonun, yaşam boyu görülme sıklığı yüzde 16 ile 20 arasında, bir yıl içinde görülme sıklığı ise yüzde 6 ile 7 arasında olduğu bilinen, atakları uzun süren, süreğenleşme, depreşme ve yineleme oranları yüksek bir bozukluk olduğunu ifade etti.
Jefferson, her 5 kadından 1’inin ve her 10 erkekten 1’inin yaşamı boyunca bir kez depresyon geçirdiğini söyledi.
Majör Depresyon nedir?
Majör Depresyon, yaşam boyu görülme sıklığı yüzde 16 ile 20 arasında, bir yıl içinde görülme sıklığı ise yüzde 6 ile 7 arasında olduğu bilinen, atakları uzun süren, süreğenleşme, depreşme ve yineleme oranları yüksek bir bozukluktur. Majör depresyonun ortaya çıkışında genetik faktörler, yaşam olayları ve vücuttaki kimyasal değişiklikler gibi çeşitli faktörler rol oynayabiliyor.
Belirtileri nelerdir?
Birçok belirtisi vardır. Hayata karşı genel mutsuzluk ve hoşnutsuzluk hali en sık görülen belirtisidir. Bunun dışında, bitkin ve yorgun hissetme, libido azalması, uyku bozukluğu, yemek yeme alışkanlığının değişmesi, organik bir bulgu olmaksızın bedensel ağrılar, konuşmada, hareketlerde ve düşünmede yavaşlama, kendini beğenmeme, eleştirme, utanma, karamsarlık, kendini çaresiz hissetme, karar vermede güçlük çekme, hiçbir zaman düzelemeyecekmiş gibi hissetme, bir konu üzerine yoğunlaşamama, dikkat dağınıklığı, intiharla ilgili düşünceler, tasarılar ve bunlarla ilgili konuşmalar gibi durumları da hastalığın belirtileri olarak sayabiliriz. Ancak majör depresyon tanısı koyabilmek için bu belirtilerin en az 2 hafta boyunca devam etmesi gerekir. Yani şikayetler başlayalı 2-3 gün olduysa depresyon tanısı koymak oldukça zordur.
Depresyon görülme sıklığında cinsiyetlere göre bir fark söz konusu mu?
Kadınlarda majör depresyonun görülme sıklığı erkeklerdekinin iki katıdır. Yapılan araştırmalar her 5 kadından 1'inin ve her 10 erkekten 1'inin yaşamı boyunca bir kez depresyon geçirdiğini göstermektedir. Kadınlarda depresyonun daha sık görülmesinde, menstrüel siklus değişiklikleri, hamilelik, düşük yapma, doğum sonrası dönem, menopoz öncesi ve menopoz gibi etkenler rol oynayabiliyor. Erkekler kadınlara göre daha az sıklıkta 'depresyon' nedeniyle tedavi için başvuruyorlar. Çünkü bir erkek depresyonda olduğunu fark etse bile, bir kadına göre yardım alma konusunda daha isteksiz davranıyor.
Özellikle görüldüğü bir yaş aralığı var mıdır?
Majör depresyon her yaşta görülebilir ancak görülme sıklığı özellikle 20’li yaşların ortalarında artış gösteriyor. Yaşlılıkta da bu risk devam ediyor.
Son dönemlerde majör depresyonun görülme sıklığında bir artış gözlemlediniz mi?
Özellikle 2000’li yıllarla beraber depresyonun görülme sıklığında artıştan bahsetmek mümkün. Bu durumun nedenini, günlük hayatın giderek zorlaşması ve buna bağlı olarak stres unsurlarının artması olarak açıklayabiliriz. Diğer yandan depresyon artık toplum tarafından da tıbbı bir hastalık olarak kabul ediliyor ve ayıp sayılmıyor. Yani depresyona karşı bilinirlik arttı. Bu da doktora başvuran hasta sayısının artmasına neden oldu.
Majör depresyonun ortaya çıkışında genetik faktörler etkili midir?
Majör depresyonun ortaya çıkışına sebep olan bir gen bilinmiyor. Hastalık daha çok poligenetik bir yapıya sahip. İkizlerle ilgili yapılan bir çalışmada, tek yumurta ikizlerinden biri depresyon durumu yaşamışsa, diğerinde de depresyon görülme olasılığının yüksek olduğu tespit edilmiş.
Türkiye’de mevcut tedavilere bakıldığında serotonin ve noradrenalin geri alımı üzerinden etki gösteren tedavilerin mevcut olduğunu görüyoruz. Sizce serotonin ve noradrenalin üzerinden etki gösteren antidepresanlar tüm majör depresyon hastaları için yeterli midir? Majör depresyon tedavisinde karşılanmamış ihtiyaçlar var mı?
Bütün hastalar birbirinden farklıdır. Bazı hastalar serotonine bazı hastalar noradrenaline cevap verir. Ancak her hasta bu tedavilere yanıt vermeyebilir. Bu nedenle başka seçeneklerin de bulundurulması gerekiyor. Hastalık ile ilgili her şey çözülmüş değil. Her yeni tedavi seçeneği, mevcut tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen hastalar için bir alternatif sunuyor.
Majör Depresyonun uzun soluklu bir tedavi gerektirdiği düşünüldüğünde yan etkilerin azlığı ve hasta uyumu, tedavinin tamamlanması açısından etkinlik kadar önem kazanmakta. Sizin konuyla ilgili gözlemleriniz nedir? Sizin tedaviye uyumda en sık karşılaştığınız, sizi zor durumda bırakan yan etkiler nelerdir?
Birçok hasta iki nedenle tedaviyi yarım bırakıyor. İlk neden, hastalar tedavi başladıktan bir süre sonra iyileştiklerini düşünerek ilaç kullanmayı bırakıyorlar. Çünkü hastalığın belirtileri azalmaya başlıyor. Ancak araştırmalar, hastaların iyileştikten sonra 6 ay daha antidepresan kullanmaya devam etmeleri halinde, hastalığın tekrarlama olasılığı azaldığını ortaya koyuyor.
İkinci neden ise ilaçların yan etkileri. Bu tür ilaçların kilo alımı, asabiyet ve cinsel işlev bozukluğu gibi çeşitli yan etkileri var. Özellikle kadınlar kilo alımı nedeniyle tedaviyi kolaylıkla bırakmaktadırlar.
Bu yan etkileri bertaraf etmenin bir yolu var mıdır?
Tanı koyduktan ve tedavi yöntemlerini belirledikten sonra hastaya öngörülen yan etkileri anlatmak gerekiyor. Bunun için alacağı tedbirleri de belirtmeliyiz. Ben hastalarıma yaşayacağınız her türlü yan etkiyi bana bildirin diyorum. Eğer bir şekilde yan etkileri bertaraf edemiyorsak ilacı değiştiriyoruz.
Dopaminerjik ve noradrenerjik sistem de depresyon da önemli rol oynamakta sizin bu konuda yaklaşımınız nasıl?
Dopaminerjik ve noradrenerjik sisteme etkili tedavileri tüm depresyon hastalarında kullanabiliriz. Özellikle dopaminerjik sistem semptomları bu tercihte önemli oluyor.
Yorumlar